درس هفدهم ویژگی های دریاهای ایران مطالعات ششم ابتدایی
ایران از شمال و جنوب به دریاها دسترسی دارد.
دریاها گودال های پر از آبی هستند که به اقیانوسها راه دارند.
اقیانوسها پهنه های بسیار بزرگ آبی کره ی زمین هستند.
دریای خزر
دریای خزر در واقع یک دریاچه است؛ امّا به آن دریا می گویند آیا می دانید چرا؟
دریای خزر در طول تاریخ، نام های گوناگونی مانند دریای گیلان، دریای مازندران، دریای قزوین و دریای گرگان و … داشته است.
در نقشه های خارجی این دریا کاسپین نامیده می شود.
عمق دریای خزر در نواحی شمالی آن بسیار کم است
به طوری که در بعضی نواحی به کمتر از ١٠ متر می رسد
امّا در نواحی جنوبی نزدیک به ایران، عمق آن بیش از ١٠٠٠ متر است.
میزان شوری آب دریای خزر از دیگر دریاها و اقیانوس ها کمتر است.
رودهایی که از ایران به این دریا می ریزند،
جلگه ی حاصلخیزی را در طول ساحل دریا به وجود آورده اند.
خلیج فارس
به پیشروی آب دریا ها در خشکی خلیج می گویند.به نقشه دقتّ کنید؛
خلیج فارس، پیشروی آب دریای عمّان و اقیانوس هند در خشکی های ایران و عربستان است .
ساحل خلیج فارس از دهانه ی اروند رود تا بندرعباّس امتداد یافته است.
در کناره های خلیج فارس بریدگی های عمیقی وجود دارد که ساکنان اطراف به آنها خور می گویند.
خورها برای ایجاد بندر و پهلو گرفتن کشتی ها بسیار مناسب هستند .
شوری آب خلیج فارس از دریای عمّان بیشتر است؛
امّا عمق خلیج فارس از دریای عمّان بسیار کمتر است و به طور متوسّط ٣٠ متر عمق دارد.
در خلیج فارس جزیره های بزرگ و کوچکی سر از آب بیرون آورده اند
که بسیاری از آنها متعلّق به ایران هستند.
دریای عمّان
ساحل دریای عمّان از بندرعباّس تا بندر گواتر امتداد دارد. دریای عمّان به اقیانوس هند راه دارد.
عمق این دریا به سمت اقیانوس بیشتر می شود و در اطراف چابهار به حدود ٣٠٠٠ متر می رسد.
خلیج فارس از طریق یک آبراهه به دریای عمّان وصل می شود.
به آبراهه ای که دو دریا را به هم وصل می کند، تنگه می گویند.
درس هجدهم دریا، نعمت خداوندی مطالعات ششم ابتدایی
دریا و منابع انرژی یکی از مهمترین دلایل اهمّیت خلیج فارس، وجود منابع سرشار نفت و گاز است.
مقدار این منابع در خلیج فارس آنقدر می گویند.
نفت و گاز از کف خلیج فارس در ناحیه ی کم عمق نزدیک به «ساحل انبار نفت جهان» زیاد است
که به این منطقه استخراج می شود.
همه روزه نفتکشهای عظیمی از خلیج فارس و تنگه ی هرمز عبور می کنند
و نفت کشورهای نفت خیز را به سایر کشو رهای جهان انتقال می دهند.
دریای خزر نیز دارای منابع نفت و گاز است
و کشورهای اطراف این دریا به کشف و استخراج نفت از آن مشغول اند.
دریا و منابع غذایی
در دری اهای ایران ص دها نوع ماهی زندگی می کنند که هر یک ارزش غذایی و طعم خاصّی دارند و بعضی هم زینتی هستند.
میگو یکی از آبزیان مهمّ دریاهای جنوب است.
با نزدیک شدن به ماه مهر، ماهیگیران جنوب، خود را برای صید میگو آماده می کنند.
دریای خزر بزرگترین منبع ماهیان خاویاری در جهان است.
خاویار یا تخم ماهیان خاویاری دریای خزر به مروارید سیاه مشهور و از گرانترین غذاهای جهان است.
ایران همه ساله، مقدار زیادی میگو و خاویار به کشو رهای دیگر صادر می کند و از این را ه درآمدی به دست می آورد.
صید ماهی در دریا قوانین و مقرّراتی دارد؛
برای مثال صید ماهی در دریای خزر از اوایل بهار تا اوایل پاییز ممنوع است .
هرچند برای ماهیگیری در آ بهای اطراف سواحل از کشتی ها و لنج های کوچک استفاده می شود
امّا صیادان برای ماهیگیری در آ بهای عمیق به کشتی های مجهز نیاز دارند.
دریا و بازرگانی
بخش عمده ای از صادرات و واردات کشور ما از طریق بند رها صورت می گیرد.
در شهرهای بندری، عدّه ای از مردم به بارگیری و بار اندازی کالاهای کشی ها مشغول اند.
در این مناطق انبارهایی نیز برای نگهداری کالاها به وجود آمده است و برخی از مردم به شغل انبارداری مشغول اند.
با توجّه به تنوّع فعّالی تها در دریا، انواع کشتی های ماهیگیری، تفریحی، تجاری و نفتکش در کارخانه های کشتی سازی تولید می شود.
کارخانه های کشتی سازی و لنج سازی در اطراف بندرعباّس، بوشهر و چابهار در جنوب و نکا در سواحل دریای خزر نمونه ای از این مراکز هستند.
در این نواحی، مراکزی نیز برای تعمیر کشت یها به وجود آمده است.
در نتیجه دریا شغل های گوناگونی را برای مردم به خصوص ساحل نشینان فراهم آورده است .
دریا و گردشگری
همه ساله عدّه ی زیادی از مردم کشور ما برای تفریح و گذراندن تعطیلات تابستان به سواحل شمالی ایران سفر می کنند.
سواحل زیبای جنوبی ایران و جزایر کیش، قشم، بند ر عباّس و چابهار
نیز برای گردشگری در فصل زمستان مناسب هستند
و مسافران از دریا، بناهای تاریخی و بازارهای این نواحی دیدن می کنند.
از دریا حفاظت کنیم
خلیج فارس و دریای عمّان از بزر گترین زیستگاه های موجودات دریایی هستند.
ماهی های تزیینی، مرجان ها، صدف ها و لاک پشت های کمیاب و پستاندارانی چون دلفین ها و نهنگها در آنها زندگی می کنند.
دریای خزر نیز محلّ زندگی انواع ماهیان و پرندگان مهاجر است.
