اهداف درس هفدهم فارسی پنجم ابتدایی کار و تلاش
1 آشنایی دانش آموزان با کاربرد مفهوم کار و عمل در زندگی
2 شناخت ترتیب واژه ها در جمله
3 آشنایی با سخن گفتن متناسب با مخاطب و موقعیت از طریق نمایش
4 تقویت مهارت درک متن
5 آشنایی با پروین اعتصامی و نمونه ای از سروده هایش
6 تقویت مهارت نوشتن و تبدیل نظم به نثر ساده
دانلود رایگان نمونه سوالات و کاربرگ درس فارسی پایه پنجم دبستان
فعالیت های درس هفدهم فارسی پنجم ابتدایی کار و تلاش
واژه آموزی:
روشن است که در این واژه آموزی در پی ساخت و آموزش واژهٔ جدید نیستیم؛
بلکه در این بخش، می خواهیم دانش آموزان را به ترتیب قرار گرفتن کلمه ها در شعر و نثر یا نوشتهٔ غیر شعری، آگاه سازیم.
این آگاهی و دانش به آنها کمک می کند که بتوانند شعر را آسان تر به نثر ساده برگردانند.
این کار درحقیقت یک تمرین نوشتاری به شمار می رود و البتّه در درک و فهم شعر هم به آنها کمک می کند.
حکایت جوان و راهزن
این حکایت با ضرب المثل« راستی راه نجات است» ، همخوانی و تناسب محتوایی دارد.
کاربرد: این مثل بر سفارش به درستکاری و راستی و ارزش آن در زندگی، تأکید دارد و به معنای این است که این خصلت، باعث رستگاری و عاقبت به خیرشدن انسان می شود.
ضرب المثل های مشابه:
اگر خواهی از هر دو سر، آبروی همه راستی کن، همه راست گوی.
راست باش و مدار از کس بیم.
اگر راستی، کارت را آراستی.
راستی کن که به منزل نرسد، کج رفتار.
راستی کن که راستان رستند.
فعّالیت کتاب نوشتاری نگارش درس هفدهم فارسی پنجم ابتدایی کاروتلاش
تبدیل شعر به نثر ساده
در نثر یا نوشتهٔ غیر شعری، هدف نویسنده، ایجاد ارتباط و رساندن پیام است.
امّا در شعر، افزون بر این، تأثیر و لذّت و زیبایی آفرینی هم یک هدف است.
بر این اساس، نثر از پیچیدگی های کمتری برخوردار است و مخاطب زودتر به پیام آن می رسد،
ولی درشعر، مخاطب تلاش می کند که در عین به دست آوردن پیام، از آن لذّت ببرد.
در نثر، نویسنده مجبور نیست از صنایع بدیع و بیان و عناصر زیبایی آفرین استفاده کند.
امّا در شعر، شاعر ناچار است کلام خود را با تصویر در هم آمیزد.
نثر، پیرو هنجارهای زبانی و قواعد دستوری است.
هر کلمه در سخن یا نوشته،جای مشخّص دارد، امّا در شعر، شاعر، خود را پیرو و تسلیم هنجارهای زبانی و قواعد دستوری نمی کند؛
بلکه گریز می زند و خود را از این قید و بند می رهاند.
شاعر با در هم ریختن شکل دستوری کلام، به آن صورت شعری می بخشد.
لذا در تبدیل شعر به نثر ساده، باید به این ویژگی زبان شعری توجّه داشته باشیم و خود را پیرو ساختار زبان شعر نسازیم.
البتّه، گفتن این مباحث فقط و فقط برای آگاهی است و هیچ نیازی به طرح این گونه مطالب علمی در کلاس دانش آموزان دورهٔ ابتدایی نیست.
دانش آموزان از طریق تمرین و تکرار خواهند توانست این مهارت را کسب کنند که شعرهای ساده را به نوشته های عادی تبدیل کنند
این کار تنها با جابه جا کردن برخی از کلمات، امکان پذیر است و این کار هم یک دست ورزی و تمرین نگارشی است.
برای مشاهده کلمات مخالف و متضاد فارسی کلیک کنید
درسنامه درس کار و تلاش پایه پنجم دبستان
واژه آموزی درس کار و تلاش پایه پنجم
ترتیبِ اجزای جمله : جمله ها در حالت عادی ترتیب زیر را دارند :
1 – نهاد (فاعل) + مفعول + فعل ←مادرم غذا را پُخت .
2 – نهاد (غیرفاعلی) + مسند + فعل ربطی← هوا سرد گشت .
قید ، صفت و دیگر اجزای جمله قبل از فعل می آیند و فعل در آخر می آید اما در شعر یا نثر ادبی گاهی جای اجزای جمله جا به جا می شود . این جابه جایی در شعر بعضی وقت ها به دلیلِ رعایت وزن شعر می باشد .
در نثرهای ادبی نیز برای زیباترشدن یا آهنگین شدن نثر ممکن است اجزای جمله جا به جا شوند .
مثال :
وگر خشم گیرد زِ کردارِ زشت چو بازآمدی ماجرا درنوشت
وگر تَرکِ خدمت کند لشکری شود شاه لشکرکش از وی بَری
مثال نثر : از کتابِ کیمیای سعادت عُلما را اختلاف است در سماء .
شکل درست جمله ←عُلما در سماء باهم اختلاف دارند
نکته : قبلا گفته ایم برای بازگردانی شعر به نثر یعنی قرار دادنِ اجزای جمله در جای خودش ، ابتدا باید فعل جمله را پیدا کنیم سپس به کمک فعل اجزای دیگر جمله را پیدا کرده و درجای خود قرار دهیم .
برای بازگردانی شعر به نثر ، رعایت نکات زیر ضروری است :
1 -موضوع اصلی شعر و شخصیت های آن حفظ شود .
2 – زمان و مکان رویداد بیان شود .
3 – در بیان رویدادها جزئیات دقیق نوشته شود .
4 – نوشته شروع و پایان مناسبی داشته باشد .
5 – برای جذابیت بیشتر از تخیل استفاده شود .
6 – از نشانه های نگارشی درست و مناسب استفاده شود .
نکته : برگردانِ شعر به صورتِ نثر به این معنی نیست که هر بیت را توضیح دهیم ،
بلکه باید آن را به کوتاه ترین شکلِ ممکن اما گویا و رسا با نثری روشن و امروزی بنویسید .
مثال : توانا بُود هرکه دانا بُود هرکه دانا باشد ، تواناست .
برای دیدن کلمات مترادف و هم معنی فارسی کلیک کنید
بیشتر بدانیم درس کار و تلاش پایه پنجم
1 – حکایتِ جوان و راهزن ، برگرفته از کتابِ سبحه الابرار نوشته ی جامی ، شاعر و نویسنده ی قرن نهم هجری است .
2- نیایش درس آخر کتاب فارسی با دوبیت شعر از دفتر اول مثنوی معنوی و چند بند دعا از کتابِ فیه ما فیه جلال الدین محمد مولوی در راز و نیاز با خداوند به پایان رسید .
توصیه های املایی : یکی از راه های مهم تقویت املا به کار بستنِ هم خانواده هاست .
اگر شما کلماتِ هم خانواده را بشناسید ، به راحتی می توانید املای صحیح آن ها را بنویسید .
تمرین درس کار و تلاش پایه پنجم دبستان
1 – بیت زیر چند جمله دارد ؟
بیا زین ره به قصر پادشاهی بخور در سفره ی ما هرچه خواهی
2 – شخصیت مور را در یک جمله تعریف کنید ؟
3- از درس 17 کتاب فارسی پنجم شش ترکیب وصفی پیدا کن و از حکایت جوان و راهزن و از بخوان و بیندیش هم می توانی استفاده کنی؟
درس هفدهم فارسی پنجم ابتدایی کار و تلاش