درس ششم علوم اول ابتدایی زمین خانه ی پر آب ما در یک نگاه
از آنجایی که زندگی ما انسان ها و همه موجودات زنده به آب وابسته است
و در حال حاضر بخش زیادی از مردمجهان خصوصاً در کشور های فقیر با مشکل کمبود آب روبه رو می باشند.
تغییر روش های زندگی مردم نیاز به آبآشامیدنی سالم را در کشور ما مانند بسیاری از کشور های جهان افزایش داده است
و از سوی دیگر تولیدات صنعتی و روش های زندگی موجب آلوده شدن منابع آب شیرین شده است
ضروری است دانش آموزان با آب به عنوان منبع حیاتی آشنا شوند
و حساسیت لازم را برای استفاده بهینه از آن بدست آورند.
در این درس دانش آموزان با جمع آوریاطلاعات، گفتگوی جمعی، پی خواهند برد
که در بیشتر جا های زمین آب به فراوانی یافت می شود،
همه جانداران به آب نیاز دارند، آب به شکل های گوناگون در زمین یافت می شود،
اما همه آب ها قابل آشامیدن نیستند و به دلیل محدودیت منابع آب شیرین باید در مصرف آن صرفه جویی کرد و از آلوده نمودن آب خودداری نمود.
اهداف/پيامد ها درس ششم علوم اول ابتدایی زمین خانه ی پر آب ما
در پايان اين درس انتظار می رود دانش آموزان بتوانند:
سطح ١ موارد استفاده از آب و مکان هايی که آب در آن جا يافت می شود را نام ببرند
و راهی برای صرفه جويی در مصرف آب و حفظ سلامت آن پيشنهاد دهند.
سطح ٢ با همکاری يکديگر فهرست متنوعی از موارد استفاده از آب و مکان هايی که در آنجا آب يافت می شود
را تهيه کرده و به برخی از مسيرهايی که آب از محل انتقال تا محل مصرف طی می نمايد اشاره کنند.
سطح ٣ با همکاری يکديگر فهرست متنوعی از موارد استفاده از آب و منابعی که اين آب از آنجا تأمين می گردد
را تهيه کرده و مسير انتقال آب در محل سکونت خود را از محل انتقال تا محل مصرف رسم نمايند.
نکات آموزشی و فعاليت های پيشنهادی
• کتاب درسی اطلاعات مقدماتی را برای تهيه فهرست در اختيار دانش آموزان قرار می دهد.
تلاش نماييد با طرح پرسش هايیاطلاعات کتاب را بسط دهيد.
احتمالاً دانش آموزان به راحتی نمی توانند
با توجه به موقعیت زندگی خود نام مکان هایی که آب مورد استفاده آنها از آن تأمین می شود را نام ببرند.
به آنهافرصت دهید تا فهرست خود را با کمک گرفتن از اعضای خانواده به تدریج تکمیل نمایند.
این فهرست را برای مدتی بر روی دیوار کلاس نصب نماییدتا در طی فرصت داده شده تکمیل شود.
این فهرست می تواند با استفاده از تصاویر نیز کامل شود (در
موقعیت های دیگر یادگیری نیز از این روش به هنگام جمع آوری اطلاعات استفاده نمایید).
این شیوه کار یادگیری را به محیط کلاس درس منحصر نمی کند و علاوه بر آن به دانش آموز این اعتماد به نفس را میبخشد
که براساس آموخته های کلاس درس می تواند فرایند یادگیری خود را دنبال کند.
پاسخ به پرسش با این مقدار آب چه کاری می توانیم انجام دهیم؟
را با روش بارش مغزی دریافت کنید و بر روی پاسخ هاییکه مربوط به ارزش آب است تأکید نمایید
سعی کنید، ظرفی که برای آب انتخاب می کنید، ارتباطی بامصرف خاصی از آب نداشته باشد،
به طور مثال اگر شما پارچ آب انتخاب کنید، پاسخ دانش آموزان بیشتر به سمت آشامیدن گرایش پیدا می کند،
در حالی که پاسخ ها معمولاً بسیار متنوع است.بهتر است این فعالیت به یک بازی نشاط آور تبدیل شود.
پیشنهاد می شود از هر دانش آموز بخواهید فقط یک کاربرد برای آن مقدار آب پیشنهاد کند.
دانش آموزان دیگر یکی یکی کاربرد مورد نظر خود را می گویند
بدون این که کاربرد آنها توسط دانش آموز دیگر پیشنهاد شده باشد.
دانش آموزی که نتواند پاسخ دهد یا پاسخ او تکراری باشد از بازی
خارج می شود.
این بازی آنقدر ادامه پیدا می کند تا یک نفر برنده شود.
اگر برای مدت یک شبانه روز فقط دو بطری آب در اختیار داشته باشید چگونه آن را مصرف خواهید؟
از آنها بخواهید ابتدا به صورت فردی و سپس گروهی پاسخ دهند.
می توانید از دانش آموزان گزارش گروهی بخواهید و سایر دانش آموزان نظرات تکمیلی خود را در مورد استفاده بهینه از آبی که در اختیار دارند ارائه کنند.
در پایان این گفت و گو پیشنهاد کنید
از روش های پیشنهاد شده مواردی را برای صرفه جویی در مصرف آب در طی یک روز /یک هفته را استفاده کرده
و نتایج آن را به کلاس گزارش نمایند.
برای انجام این کار باید با خانواده ها هماهنگی لازم صورت گیرد.
پیشنهادات دانش آموزان را برای مدتی بر روی دیوار کلاس درس نصب نمایید.
فعالیت قصه ی آب (شگفتی های آفرینش) درس ششم علوم اول ابتدایی
کلماتی مانند تبخیر و میعان را به کار نبرید. می دانید که هر قطره از آب
هزاران ذره کوچ کتر قابل مشاهده ی آب تشکیل می شود.
به طور مثال ابرها از قطعات بسیار کوچک یخ و یا از تجمع بسیار فراوان ذره های قابل مشاهده ی آب تشکیل شد هاند.
ابر در زمانی سبب ریزش باران می شود که ذره های بسیار ریز به هم بچسبند و تشکیل قطره بدهند.
و وزن آن می تواند سبب فرو افتادن آن به زمین شود. باید توجه داشته باشید که آب وقتی به صورت گاز است
به هیچ عنوان قابل مشاهده با چشم نیست و بخاری که در حمام یا روی شیشه و یا بالای کتری می بینید همگی ذره های کوچک آب هستند
فعالیت بازی زیر آب یا روی آب درس ششم علوم اول ابتدایی
آشنایی با طبقه بندی در یک محیط نشاط انگیز است. بنابراین به هیچ عنوان مفهوم چگالی مورد نظر نیست.
همچنین جنس مواد را در این فعالیت و طبقه بندی دخالت ندهید.
پیشنهاد می شود ابتدا مواد را بهدو گروه طبقه بندی کنند
آنهایی که زیر آب نمی روند و آنهایی که زیر آب می روند.
و سپس در قسمت آخر یک گروه دیگر به آنها اضافه می شود،
آنهایی که می توانند گاهی روی آب و گاهی زیر آب باشند
مانند در شیشه ی مربای فلزی که اگر آن را با زاویه وارد آب کنید زیر آب می رود
و اگر آن را به آرامی از طرف خارج روی آب قرار دهید روی آب قرار می گیرد.
و یا اگر خمیر مجسمه سازی به صورت گلوله باشد به زیر آب می رود و اگر آن را به شکل کاسه درآورید روی آب قرار می گیرد.
فعالیت آب سالم درس ششم علوم اول ابتدایی
تعداد 4 بطری را تا نیمه پر از آب کرده و در داخل یکی از آنها مقداری جوهر،
در دیگری مقداری نمک، و در سومی مقداری روغن مایع بریزید، و به آب بطری چهارم چیزی اضافه نکنید.
از دانش آموزان بخواهید با مشاهده بطری ها مشخص کنند آب کدام بطری قابل آشامیدن است و چرا؟
پاسخ های دانش آموزان را مورد تردید قرار داده و پاسخ ها را به این سمت هدایت نمایید
که ظاهر آب بیانگر سلامت آب نیست.
در پاسخ ها توجه آنان را به ویژگی های آب آشامیدنی جلب نمایید.
اگر دانش آموزان به بیماری هایی که حاصل نوشیدن آب ناسالم است اشاره نمودند شما از آن استقبال نمایید.
و آنها را راهنمایی کنید که در صورت امکان روش های سالم سازی آب در محیط زندگی خود را با مشارکت خانواده
شناسایی نموده و آنها را به کلاس گزارش کنند.
فعالیت مصرف بهینه آب درس ششم علوم اول ابتدایی
به دنبال فعالیت های کلاسی، دانش آموزان را به محیط (داخل/ خارج) مدرسه برده
و از آنان بخواهید کارهایی که موجب هدر رفتن/ آلوده شدن آب مصرفی می شود را شناسایی کنند.
سپس از طریق بحث و گفتگوی جمعی روش هایی برای کاهش مصرف آب/ آلودگی پیشنهاد دهند.
پیشنهادات را با مدیریت مدرسه درمیان گذاشته و برخی از آنها را که جنبه اجرایی دارد با مشارکت دانش آموزان عملی نمایید.
درصورتی که بتوانید نتیجه اجرای این فعالیت را در سطح مدرسه به نمایش بگذارید
انگیزه دانش آموزان را برای صرفه جویی/ کاهش آلودگی افزایش داده اید.
دانش آموزان را بر مبنای پیشنهاداتی که در زمینه استفاده بهینه (صرفه جویی، حفظ/ کاهش آلودگی) از آب ارائه می دهند سنجش کنید
در مواقع دیگر در طی سال هر زمان که مناسب دیدید مجدداً دانش آموزان
را از باب توجه به اهمیت مواردی که در طی این درس با آنان کار کرده اید
سنجش کنید و در صورت لزوم برای نهادینه کردن توجه به ارزش آب و مصرف بهینه آن از تلاش هایی که در این مورد کرده اند جویا شوید.
تدارک فرصتی که دانش آموزان بتوانند تأثیرکاهش مصرف آب را تجربه نمایند
می تواند حساسیت آنان را در مصرف بهینه از آب بالا ببرد.
آب شهر یا روستای شما از کجا تأمین می شود ؟
پیشنهاد می شود دانش آموزان را به محوطه حیاط/ آبخوری برده و به آنها روش شستن صحیح دست را آموزش دهید.
پس از شستن دست ها این پرسش را مطرح کنید
ا آبی که در خانه استفاده می کنید از کجا می آید؟
آبی که برای آبیاری گل ها استفاده می شود از کجا می آید؟
هیچ پاسخی را رد یا تأیید نکنید.
در بازگشت به کلاس از آنها بخواهید در گروه های دو یا سه نفره قرار گرفته
و با توجه به گفتگوی صورت گرفته مسیری را که آب از منبع تا محل استفاده طی می کند رسم کنند.
بدیهی است پاسخ و نقشه ای که دانش آموزانرسم می کنند
موقعیت زندگی دانش آموزان و نیز تصورات آنان در مورد منبع است،
هدف از این فعالیت جلب توجه دانش آموزان در پاسخ به پرسشی است که تا بحال به صورت مستقیم با آن روبه رو نشده اند
اما بخشی از زندگی روزمره آنها است
و بنابراین رعایت فاصله/ واقعیت ها ضروری نیست و رسم مسیر با توجه به دریافت های شخصی دانش آموزان صورت می گیرد.
نقاشی ها را بر روی دیوار نصب نموده و توجه دانش آموزان را به منابع مختلف آب و ارتباط آنها با یکدیگر جلب کنید
و با طرح پرسش هایی مثل آب موجود در منبع نقاشیحسین از کجا می آید؟
این پرسش را ادامه دهید تا دانش آموزان به رابطه بین آب موجود در منبع/ چاه و آب رودخانه/ چشمه و… اشاره کنند.
سپس با طرح این پرسش که اگر ما آب رودخانه ها/ چشمه ها/ چاه را آلوده کنیم چه اتفاقی برای ما خواهد افتاد؟
بحث را دنبالکنید. پس از اجرای این فعالیت به دانش آموزان به مدت یک هفته فرصت دهید
در صورت تمایل نقاشی های خود را بازسازی کنند
و مجدداً به دیوار کلاس نصب کنند.این شیوه کار به دانش آموزان فرصت می دهد تا خودشان فرایند آموزش خود را گسترش دهند
ونیز متوجه می شوند که معلم به دنبال دریافت پاسخ صحیح نیست و برای وی فرایند کار و تلاش دانش آموز در یافتن پاسخ مهم است.
