آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی: توضیحات کلی الفبا
کودکان ما نخست جنبه ی گفتاری زبان را می آموزند و سپس با آموزش آگاهانه به اصول حاکم بر نظام الفبایی زبان پی می برند.
توضیحات کلی الفبا فارسی: 1.ویژگی های خط فارسی
خط فارسی دارای 32 حرف یا علامت یا شکل می باشد :
الف ـ ب ـ پ ـ ت ـ ث ـ ج ـ چ ـ ح ـ خ ـ د ـ ذ ـ ر ـ ز ـ ژ ـ س ـ ش ـ ص ـ ض ـ ط ـ ظ ـ ع ـ غ ـ ف ـ ق ـ ک ـ گ ـ ل ـ م ـ ن ـ و ـ ه ـ ی ـ ّ/ء
توضیحات کلی الفبا:
2.زبان فارسی دارای 29 واج (صدا) است.
- سه مصوّت کوتاه (اَ اِ اُ )
- سه مصوُت بلند (آ او ای )
- 23 صامت (ب ـ پ ـ ت ـ ث ـ ج ـ چ ـ ح ـ خ ـ د ـ ذ ـ ر ـ ز ـ ژ ـ س ـ ش ـ ص ـ ض ـ ط ـ ظ ـ ع ـ غ ـ ف ـ ق ـ ک ـ گ ـ ل ـ م ـ ن ـ و ـ ه ـ ی)
- حروفی که هر کدام فقط یک صدا دارند .( ب پ ج چ خ د ر ژ ش ف ک گ ل م ن )
- حروفی که چند شکل از آنها صدای یکسان دارند ( ت=ط ) ( ث=س=ص ) ( ح=ه ) (ذ=ز=ض=ظ ) ( غ=ق ) 5 گروه هستند.
- حروفی که برعکس ردیف 7 هستند ، هر یک از آنها در مقابل چند صدا قرار می گیرند:
این حروف عبارتند از(و ـ ه ـ ی )
الف. مثال برای « و »:
گاو ـ ورزش ( صدای صامت « و » )
دود ـ گردو (صدای مصوت «او»)
خوش ـ خود (صدای مصوت «اُ»)
نو ـ جو (صدای مصوت «او»)
خویش ـ خواهش صدایی ندارد و خوانده نمی شود ، چون از استثنا ها ، (واو معدوله) هستند .
ب. مثال برای حرف « ه »:
در کلمات : مه ـ به به ـ کوه ـ ماه (صدای صامت « ه=ح » )
در کلمات : خانه ؛ نامه ، کوزه ، میوه ، (صدای مصوت «اِ»)
پ . مثال برای حرف « ی »:
در کلمات : سیب ـ قوری ـ سینی (صدای مصوت «ای»)
در کلمات : یک ـ سایه ـ چای (صدای صامت «ی»)
توضیح : هر بخش از کلمات همیشه دارای یک مصوت است و این موصت هم یا صدای اوّل و یا دوّمین صدای بخش است . مثال : اَنار ، سَبَد
برای مشاهده نمونه سوالات مرتبط کلیک کنید
توضیحات کلی الفبا فارسی نام گذاری مصوّت ها و صامت ها
نام گذاری مصوّت ها :
– مصوت ها دو دسته هستند ، مصوت های بلند : «آ،او، ای» ، مصوّت های کوتاه: «اَ َ ، اِ ِ، اُ ُ »
الف. مصوت های دوشکلی: «اَ ـَ ، اُ ـُ ، آ ا ، او و»؛
– مصوت «اَ» دارای دو شکل است ، «اَ» اول ، «ـَـ»غیر اول ، مثال : اَبر ـ دَریا.
– مصوت «اُ» دارای دو شکل است، «اُ» اول ، «ــُـ» مثال : اُردک ، سُرخ
– مصوت «آ» دارای دو شکل است، «آ» اول ؛ «ا» غیر اول ، مثال: آب . باران
– مصوت«او» دارای دو شکل است ، «او» اول ، «و» غیر اول ، مثال : او ـ پارو
ب .مصوت های چهار شکلی(اِ ـِـ ـه ه ،ایـ یـ ی ای):
– مصوت «اِ» دارای چهار شکل است:«اِ» اول ،«ــِـ» وسط «ـه» آخرین چسبان ، «ه» آخر تنها(غیر چسبان )
مثال : اِمروز ، کِتاب ، خانه، میوه
– مصوت «ای» دارای چهار شکل است : «ایـ» اول ، «یـ » وسط ، «ی» آخر و «ای» آخر تنها (غیر چسبان)
مانند : ایران ، سینی ، زری ، لانه ای
نام گذاری صامت ها :
الف: صامت های کی شکلی(د ذ ر ز ژ ط ظ و) 8 تا ، که در هر جای کلمات بیایند به همین شکل نوشته می شوند .
ب: صامت های دو شکلی (بـ ب ، پـ پ ، تـ ت ، ثـ ث،چـ چ، حـ ح،خـ خ،سـ س ،شـ ش ، صـ ص ،ضـ ض،فـ ف،قـ ق،کـ ک،گـ گ، لـ ل ، مـ م ، نـ ن، یـ ی )20 تا ،
که به صورت «آخر» و «غیر آخر » نام گذاری می شوند .
اگر در آخر کلمه بیایند شکل «آخر» و اگر در وسط و یا غیر از آخر بیایند شکل «غیر آخر » نوشته می شوند.
پ:صامت های چهار شکلی(عـ ـعـ ـع ع، غـ ـغـ ـغ غ،هـ ـهـ ـه ه) :
که موقع خواندن به صورت «غیر آخر» ، «وسط »، «آخر چسبان» ، «آخر تنها»(غیر چسبان) می باشد.
«صامت های «ع ،غ» با مصوت ها صدا دار می شوند .
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی (راهکارهای بهبود یادگیری نشانه ها)
امروز می‌خوام چند تا روش برای آموزش هر چه بهتر الفبا در كلاس اول ارائه كنم.
البته این مطلب رو هم ذكر كنم كه اكثر معلم های عزیز از این روش‌ها استفاده می كنند. اگه نكته ای نیز مد نظر شما است، در قسمت نظرات همین پست مطرح كنید.
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی: راهكار اول ایجاد انگیزه
از مهمترین اصول به شمار می ره چرا كه، برای كاشت دانه باید ابتدا زمین را آماده ساخت.
برای پذیرفتن مطالب جدید هم باید زمینه و انگیزه هایی را در فراگیران ایجاد نمود كه می تواند
این كار به شكل های مختلفی صورت پذیرد مانند: آوردن یك وسیله به كلاس، استفاده از عكس و پوستر، طرح یك سؤال و …
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی : راهكار دوم تهیه دفتر خلاقیت
نحوهﻯ تهیه این دفتر به این صورت هستش كه از اولیای دانش آموزان می خواهیم كه یك دفتر 80 برگ برای دفتر خلاقیت انتخاب كنند و اون رو به صورت زیر آماده كنند:
هر نشانه ای كه تدریس می شه، از كاغذ رنگی برش می زنند و به دفتر خلاقیت می چسبونند.
یك صفحه بعد تكه هایی از روزنامه ها رو می برند، برای اینكه دانش آموز راحت تر بخونه،بهتره كه بریده روزنامه از قسمت تیتر روزنامه باشه
در ادامه باید دانش آموز دور نشانه ای كه تدریس شده یك خط بسته بكشه.
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی: راهكار سوم تهیه كاردستی
می تونیم برای برخی از حروف بگیم تا دانش آموزان كاردستی درست كنند.
مثلا برای تدریس درس “ﺳ،س” یك “سبد” با مقوا و چیزهای دیگه درست كنند.
این كار علاوه بر ایجاد انگیزه در تدریس درس جدید، به بهبود حیطهﻯ مهارتی دانش آموزان نیز كمك می كنه.
البته توصیه می كنم كه برای همه حروف از این روش استفاده نكنید
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی: راهكار چهارم تهیه متن توسط معلم
در این روش باید یك متن رو آماده بشه و از دانش آموزان بخواهید كه دور حروف مشخص شده خط بكشند.
البته این كار رو می شه دانش آموزان در خانه انجام دهند و در پوشه كار خود قرار دهند. در زیر یك نمونه متن آوردم:
از دانش آموزتان بخواهید تا دور نشانه های “ﺳ ، س” ، “د” و “ﺗ ، ت” خط بكشد. ( لطفا پس از تكمیل تمرین، آن را داخل پوشه كار قرار دهید.)
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی: راهكار پنجم تهیه شكل مناسب برای هر نشانه
برای معنی دار كردن حروف و نشانه ها می تونیم به دانش آموزان بگیم، تا یك شكل مرتبط با نشانه جدید در یك برگه A4 نقاشی كنند
و اون رو در پوشه كارشون قرار بدهند.
به عنوان مثال در تدریس نشانه “ﻧ،ﻥ” می تونیم بگیم كه انواع نان ها رو (سنگك، تفتان، باگت،بربری، لواش و …) در یك برگه بكشند.
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی: راهكار ششم تهیه جدول تركیب صداها
در اینجا باید یك جدول برای تركیب نشانه های خوانده شده آماده كنیم
در توضیح اینكه اولیا چطور این جدول رو با دانش آموز تمرین كنند؛ باید بگم كه نحوه تمرین این جدول به صورت شعر هست، مثلا؛
” م ” با ” آ ” چی می شه؟ ما، ما، ما می شه
” د ” با ” اَ ” چی می شه؟ دَ، دَ ، دَ می شه
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی: راهكار هفتم تهیه جدول نشانه های خوانده شده
برای اجرای این روش ابتدا باید جدولی تهیه كنید. و در خانه های آن نشانه ها را قرار دهید
به این صورت كه، برخی از حروف تدریس شده و برخی از حروفی كه هنوز تدریس نشده است را در جدول قرار می دهیم.
در ادامه از دانش اموزان می خواهید كه خانه نشانه های خوانده شده را رنگ بزنند. پس از اتمام كار این برگه داخل پوشه كار دانش آموز قرار خواهد گرفت.
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی: راهكار هشتم دفتر جمله سازی
شاید به عقیده برخی از معلمان دانش آموزان كلاس اول ابتدایی نیازی به دفتر جمله نویسی نداشته باشند.
اما به نظر این حقیر با دانش آموز هر نوع برخوردی كنید، بازخوردی از همان جنس خواهید گرفت.
در ساده ترین حالت می توان، بعد از تدریس چند نشانه كلماتی را به دانش آموز داد، تا با آن جمله بسازند.
می توان كلمات، جمله ای به هم ریخته را به داد و از دانش اموزان خواست تا انها را مرتب کنند.
آموزش حروف الفبا فارسی اول ابتدایی ( راهکارهای بهبود یادگیری نشانه ها )
منبع: دبستو 