درس سوم علوم پنجم ابتدایی رنگین کمان

آموزش درس سوم علوم پنجم ابتدایی رنگین کمان

صفحه 17 درس سوم علوم پنجم

هدف تصویر عنوانی ایجاد انگیزه و آمادگی در دان شآموزان برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهٔ نور و رنگ است.
از دانش آموزان بپرسید تاکنون رنگین کمان دیده اند؟
چه خاطره ای از رنگین کمان دارند؟
نورهای رنگی پشت سر هم را در کجاها دیده اند؟
چه پرسش هایی دربارهٔ رنگین کمان دارند؟

صفحه 18درس سوم علوم پنجم

در این صفحه پرسش هایی که دربارهٔ رنگین کمان است در کلاس مطرح کنید و پاسخ ها را روی تخته بنویسید.

از دانش آموزان بخواهید برای پی بردن به درستی پاسخ ها فعالیت این صفحه را به طور گروهی انجام دهند.

در انجام فعالیت این صفحه دانش آموزان پی می برند برای تشکیل نورهای رنگی وجود آفتاب و قطره های آب که در هوا باشند لازم است.

توجه کنید اگر قطره های آب که از آبفشان خارج می شود به صورت معلق در هوا باقی نمانند و پشت به آفتاب نباشند، رنگین کمان تشکیل نمی شود.

برای ایجاد رنگین کمان باید وزش باد نباشد تا ذره های آب در هوا معلق بمانند.

گروه ها را هنگام انجام دادن فعالیت«مشاهده کنید»و کار دو یا سه گروه را به دقت ارزیابی کنید.

ببینید آیا فعالیت را مطابق مراحل کتاب انجام می دهند و توانایی تشکیل مدلی از رنگین کمان طبیعی را دارند؟

صفحه 19درس سوم علوم پنجم

در این صفحه دانش آموزان به طور گروهی با انجام دادن دو فعالیت می توانند نورهای رنگی تشکیل دهند و پی ببرند نور خورشید از رنگ های مختلف تشکیل شده است و در شرایطی می توان نور را به رنگ های مختلف (قرمز نارنجی زرد سبز آبی نیلی بنفش) تجزیه کرد.

دانش آموزان در فعالیت پایین این صفحه که تجزیهٔ نور در روز آفتابی به وسیلهٔ خودکار است، از خودکار چند وجهی و شفاف استفاده کنند.

مطالب مرتبط: دانلود جزوه های آموزشی

صفحه 20درس سوم علوم پنجم

در بالای این صفحه دانش آموزان در گروه خود،تجزیه نور خورشید را با منشور تجربه می کنند.

برای آنکه دانش آموزان پی ببرند فقط نور خورشید نیست که به رنگ های مختلف تجزیه می شود، باید یکباریکه نور را هم به وسیلهٔ منشور تجزیه کنند.

این آزمایش باید در اتاق نسبتاً تاریک انجام گیرد و نور باریک باشد.

از چراغ قوه های لیزری که نور سفید تولید می کنند می توان استفاده کرد.

در کاوشگری پایین صفحهٔ 20 دانش آموزان با ذره بین که یک نوع عدسی است آشنا می شوند.
نور بعد از عبور از ذره بین تصویر تشکیل می دهد.

در فعالیت پایین این صفحه لیوان آب مانند ذر هبین عمل می کند.

وقتی لیوان آب خالی را مجاور نوشته ها قرار می دهند نوشته ها درشتتر دیده می شوند.

اگر لیوان محتوی آب باشد نوشته ها درشتتر از لیوان خالی مشاهده می شوند و با ذره بین نوشته ها درشتتر از لیوان محتوی آب و لیوان خالی مشاهده می گردد.

به جای لیوان می توانید از ظرف های شیش های دردار استفاده کنید. بعد از ریختن آب داخل آن، در آن را محکم ببندید.

صفحه 21 درس سوم علوم پنجم

در فعالیت این صفحه هدف تعیین کانون ذره بین است. نور بعد از عبور از عدسی در نقطه ای روشن به نام کانون جمع می شود.

با حرکت دادن ذره بین می توان این نقطهٔ نورانی را پیدا کرد.

فاصلهٔ کانون تا ذره بین را فاصلهٔ کانونی می نامند که برای ذره بین های مختلف یکسان نیست.

توجه کنید کانون ذره بین بسیار گرم است و اگر روی کاغذ تشکیل شود باعث سوختن کاغذ می شود.

صفحه 22 درس سوم علوم پنجم

دانش آموزان در فعالیت این صفحه تصویرهای مختلف شعله های شمع را مشاهده می کنند.

اگر شمع دورتر از کانون عدسی قرار بگیرد تصویر شعله به صورت وارونه، روی صفحه تشکیل می شود.

با حرکت دادن ذره بین که بین شمع و صفحه قرار دارد طول تصویر شکل کوچکتر یا بزر گتر از طول شعلهٔ شمع می شود و همچنین در صورتی که شمع در فاصله ای بزرگ تر از فاصلهٔ کانونی قرار داشته باشد،تصویر شعلهٔ شمع وارونه خواهد بود.

صفحه 23 درس سوم علوم پنجم

در کاوشگری این صفحه دانش آموزان تصویر یک پیکان را روی یک صفحهٔ سفید می کشند.

با لیوان خالی آن را مشاهده می کنند و به آرامی داخل لیوان آب می ریزند، پیکان را مشاهده می کنند.

اگر فاصلهٔ لیوانآب تا شکلی که کشیده اند را تغییر دهند، تصویرهای مختلفی از آن را مشاهده می کنند:

تصویر مستقیم، تصویر وارونهٔ بزر گتر و تصویر وارونهٔ کوچکتر مشاهده می شود.

هر چه لیوان را از شکل کشیده شده، دورتر ببرند تصویر وارونه کوچک تر خواهد شد.

صفحه 24 درس سوم علوم پنجم

در این فعالیت دانش آموزان را در یک بحث عمومی دربارهٔ کاربردهای عدسی شرکت دهید.

و همچنین دربارهٔ کاربرد عدسی در ساعت سازی ها و طلافروشی ها اطّلاعات جمع آوری کرده و به کلاس ارائه دهند.

دانش آموزان با وسایلی آشنا می شوند که در آنها عدسی محدب که همان عدسی به کار رفته در ذره بین است به کار رفته است.

در جمع آوری اطلاعات پایین صفحه دانش آموزان می توانند به طور گروهی عمل کرده و نتیجهٔ کار را در اختیار کلاس قرار دهند.

در ارزیابی این فعالیت استفاده از منابع مناسب و مرتبط از آنها در ثبت اطلاعات را می توانید مورد نظر قرار دهید.

دانستنی ها ی لازم درس سوم علوم پنجم ابتدایی رنگین کمان

در یک روز بارانی بعد از نمایان شدن خورشید، رنگین کمان زیبایی در آسمان تشکیل شد.
دانش آموزان که از دیدن رنگین کمان خوشحال شده بودند،
آن را به یکدیگر نشان می دادند و درباره ی آن صحبت می کردند.
بعضی از آنها می گفتند که نورهای رنگی مانند رنگین کمان
را در اطراف فوّاره ی آب در بوستان هم دیده اند.
بعضی از آنها هم درباره ی رنگین کمان سؤال هایی می کردند؛
مثلاً:
رنگین کمان چگونه تشکیل می شود؟
چرا رنگین کمان همیشه در آسمان نیست؟
چگونه می توان رنگین کمان درست کرد؟
اگر پس از باران بلافاصله خورشید نمایان شود، نور آن به ذرّه های آب که هنوز در هوا وجود دارند،
می تابد. ذرّه های ریز آب، نور خورشید را به رنگ های سازنده ی آن تجزیه می کنند؛
یعنی رنگ های گوناگون نور خورشید را از هم جدا می کنند.
در نتیجه، رنگین کمان به وجود می آید.

آیا می توانیم به روش های دیگر رنگین کمان درست کنیم؟

1- اگر دو سوم  حجم یک ظرف بزرگ را از آب پر کنید.
2 یک آینه ی تخت را در حالت کج، درون آن نگه دارید.
3 ظرف و آینه را در کنار دیوار و رو به روی نور خورشید قرار دهید.
4 ظرف و آینه را آن قدر جا به جا کنید تا رنگ های نور روی دیوار دیده شود.

ذرّه بین

همه ی اجسام را نمی توان به راحتی با چشم دید. برای مثال، خواندن نوشته های ریز روزنامه ها و کتاب ها برای بعضی از افراد سخت است. برخی افراد سالمند حتّی نمی توانند نوشته های معمولی روزنامه ها را بخوانند.
به نظر شما، چگونه می توانیم اجسام، نوشته ها و تصویرهای ریز را که به راحتی دیده نمی شوند، ببینیم؟
ذرّه بین را معمولاً از شیشه یا پلاستیک شفّاف و به شکل عدس می سازند و به همین دلیل به آن عدسی نیز می گویند. وقتی آب را درون لیوان می ریزیم، آب و لیوان با هم مانند ذرّه بین عمل می کنند. ذرّه بین نور را جمع می کند.
وقتی نور خورشید به ذرّه بین می تابد، چه اتّفاقی برای آن می افتد؟

هنگامی که نور خورشید به ذرّه بین می تابد، ذرّه بین نور خورشید را در یک نقطه جمع می کند.
به همین دلیل، در این نقطه گرمای زیادی به وجود می آید .
اگر این نقطه ی نورانی را برای مدّتی روی کاغذ ثابت نگه دارید، کاغذ می سوزد.
این نقطه را کانون عدسی می نامند. فاصله ی کانون تا عدسی در ذرّه بین ها تفاوت دارد.
به کمک برخی عدسی ها می توانیم تصویر اجسام را روی یک صفحه نشان دهیم.

کاربرد عدسی ها

عدسی ها در زندگی روزانه ی ما کاربردهای زیادی دارند.
در شکل، وسایل گوناگونی را می بینید که در آنها از عدسی استفاده شده است.
نمونه سوال درس سوم علوم پنجم ابتدایی رنگین کمان