درس سوم علوم دوم ابتدایی زندگی ما و گردش زمین در یک نگاه کره زمین دارای دو نوع حرکت است.
حرکت وضعی که در اثر چرخش زمین به دور محور خودش حاصل می شود و باعث شب و روز می گردد
حرکت انتقالی زمین است، که حاصل چرخش زمین به دور خورشید می باشد که باعث پیدایش سال و فصل های مختلف می گردد.
خورشید منبع اصلی انرژی مورد نیاز زندگی موجودات زنده می باشد
اهداف/ پیامدها درس سوم علوم دوم ابتدایی زندگی ما و گردش زمین
در پایان این درس انتظار می رود دانش آموزان بتوانند:
1 تغییرات دمای هوای شبانه روز را که دارای روند تغییرات منظمی است، ثبت کنند.
2 روند تغییرات دمای هوا را بر اساس زمانبندی ثبت کرده و آن را به حرکت زمین به دور خود ربط دهند.
3 چگونگی تغییرات دما و ارتباط آن با حرکت زمین به دور خود را با جزئیات و اطلاعات جمع آوری شده بیشتری نشان دهند.
مواد و وسایل آموزشی درس سوم علوم دوم ابتدایی زندگی ما و گردش زمین
چراغ مطالعه، چراغ قوه، سیم رابط بلند برق، چراغ الکلی، گلدان با گیاه، توپ، چند میوه گرد، دو دماسنج، دو بشقاب، سه پایه، نخ، مقداری دانه لوبیا، ظروف شیش های مانند بشر، مقداری پارچه.
مطالب مرتبط: نکات کلیدي درس علوم پایه دوم ابتدایی
دانستنی ها درس سوم علوم دوم ابتدایی زندگی ما و گردش زمین
حرکت وضعی زمین:
گردش زمین به دور محور فرضی که از دو قطب آن می گذرد را حرکت وضعی می نامند.
این گردش در مدت 23 ساعت و 56 دقیقه و 4 ثانیه انجام می گیردکه به طور اختصار 24 ساعت در نظر گرفته می شود.
چرخش زمین و دمای هوا:
با طلوع خورشید، انرژی آن به زمین می رسد و زمین شروع به گرم شدن می کند.
کمی طول می کشد تا تشعشع حرارتی منعکس شده از زمین آغاز شود.
باید توجه داشته باشید که تابش های خورشید وقتی از هوا عبور می کنند
تا به زمین برسند مقدار بسیار ناچیزی از انرژی، جذب هوا می شود
ولی زمانی که به زمین برمی خورد و منعکس می شود،
طول موج امواج تغییر می کند و این بار به راحتی جذب هوا می شوند.
این پدیده در تمام طول روز ادامه دارد.
دمای روزانه در یک روز آفتابی در ساعت 2 بعداز ظهر به حداکثر خود می رسد
و پس از آن، شدت تابش کم شده و بعد از غروب آفتاب متوقف می شود
اما به علت گرم بودن زمین، تا مدتی پس از غروب نیز، تشعشع حرارتی ادامه دارد.
در طول شب، دمای هوا باز هم کاهش پیدا می کند .
این کاهش تا کمی پس از طلوع خورشید ادامه دارد
شب و روز و رفتار جانداران:
بیشتر رفتارهای جانداران دارای نظم دوره ای است و اغلب این رفتارهای دوره ای با بعضی از خواص محیط فیزیک
مانند جهت نور، شدت نور، مدت زمان دوام نور که همهٔ این ها بستگی به شب و روز و تغییرات مربوط به آن دارند.
به طور مثال، امروزه معلوم شده که بسیاری از جانوران ساعات روز را از تغییر محل خورشید در آسمان درمی یابند.
گیاهان نیز مانند جانوارن در برابر تغییرات روزانه و فصلی شدت نور حساسند
و بسیاری از فعالیت های دوره ای و منظم آنها به طول شب و روز و میزان تابش نور بستگی دارد.
زمین دائم در حال حرکت به دور خود و به دور خورشید است.
همیشه یک طرف کره زمین به طرف خورشید است.
زمین به دور خود می چرخد این چرخش روز و شب را به وجود می آورد.
حرکات زمین سبب می شود تا نور و گرمای خورشید به طور مساوی به همه نقاط زمین نرسد و دمای نقاط مختلف آن با هم متفاوت باشد.
همهٔ جانداران به گرما و نور خورشید نیاز دارند. تغییرات دما سبب تغییر رفتار جانداران می شود
نکات آموزشی و فعالیت های پیشنهادی درس سوم علوم دوم ابتدایی زندگی ما و گردش زمین
١ از دانش آموزان می خواهیم فعالیت زیر را به وسیلهٔ چراغ قوه یا لامپ و یک توپ در گروه انجام دهند:
دانش آموزان با راهنمایی معلمّ توپ را به عنوان زمین و لامپ یا چراغ قوه را به عنوان خورشید در نظر بگیرند.
بخش روشن و تاریک را مشاهده کنند و منطقهٔ روشن را روز و بخش تاریک را شب نامگذاری کنند
از بچه ها سؤال کنید که آیا اندازهٔ قسمت تاریک و روشن را می توان زیاد یا کم کرد؟ (با تکرار فعالیت).
بهتر است بچه ها مرز قسمت تاریک و روشن را با ماژیک مشخص کنند و با جابجا کردن چراغ قوه یا توپ چندبار مرز را علامت زده، زیاد یا کم شدن را با هم مقایسه کنند.
مرزی که دانش آموزان مشخص می کنند را دایرهٔ روشنایی می نامیم که نیازی نیست دایره روشنایی به بچه ها گفته شود.
١ برای نشان دادن حرکت وضعی زمین از روش ایفای نقش استفاده می نماییم (به وسیلهٔ 5 دانش آموز).
استفاده از کلمهٔ حرکت وضعی برای بچه ها لازم نیست.
٢ برای آشنایی دانش آموزان با دماسنج بهتر است دماسنج را در اختیار آنان قرار دهد تا آن را خوب مشاهده کنند
و همین طور به بالا و پایین رفتن مایع دماسنج در اثر گرما و سرما پی ببرند.
حتماً نکات ایمنی در ارتباط با چراغ الکلی مورد توجه قرار گیرد.
دمای دماسنج با راهنمایی خوانده و یادداشت شود.
پیشنهاد می شود که به عنوان فعالیت خارج از مدرسه به کمک اولیا تغییرات دما در شبانه روز را دانش آموزان به وسیلهٔ دماسنج یادداشت کنند و به کلاس بیاورند.
توجه دانش آموزان را به این نکته جلب می کنیم که اختلاف دمای شب و روز در نواحی کویری به حدود 50 درجه سانتی گراد م یرسد
در حالی که این مقدار در نواحی مسکونی خیلی کمتر از آن است.
آیا می دانید این اختلاف دما در منطقه مسکونی شما چند درجه سانتی گراد است؟
پیشنهاد می شود از دانش آموزان خواسته شود که آزمایشی را طراحی کنند که در آن پی ببرند
که گیاهان برای رشد نیاز به نور خورشید دارند.
پس از انجام آزمایش نمونه ها برای مقایسه و نتیجه گیری به کلاس آورده شود.
