انواع املای خلاق آموزشی
تعریف املاء و هدف های آموزش املاء و دیکته:
املا چیست؟ کلمه ای است عربی و به معنی پُر کردن ـ بر سر جمع سخن گفتن و نهایتاً درست نویسی است.
دیکته چیست؟ کلمه ای است فرانسوی و به معنی: مطالبی را، کسی املا کند (بگوید) و دیگری بنویسد.
(دیکتاتور ـ دکلمه هم خانواده ی واژه دیکته است)
مثال: معلّم و والدین می گویند و دانش آموزان و فرزندتان املا می نویسند.
املا و اهمیت آن در برنامه‌ی زبان‌آموزی مهم است. در واقع «نوشتن» چهارمین مهارت زبانی است که کودکان در آموزش‌های مدرسه‌ای فرامی‌گیرند. این مهارت پیچیده‌ترین مهارت زبانی است که در سه قالب پدیدار می‌شود. رونویسی، املا، جمله‌نویسی و نگارش.
رونویسی ساده‌ترین نوع نوشته است و املا نویسی پیچیده‌تر از آن؛ زیرا در نوشتن املای یک کلمه، دانش‌آموز باید به رابطه‌ی آواها و نشانه‌های زبان، تجزیه‌ی واژه‌ها به اجزای تشکیل‌دهنده، و ترکیب نشانه‌ها برابر با قواعد زبانی آگاهی کامل داشته باشد. علاوه بر آن، با توجه به ویژگی‌های خط فارسی، باید بداند که نوشتن همه‌ی کلمه‌ها از مسیر آوایی به‌سادگی ممکن نیست و به دلیل نابرابری برخی آواها با نشانه‌های حرفی، و وجود آواهای چند نشانه‌ای، لازم است واژه‌ها را بازشناسی کند و بنویسد.
به همین منظور، در این مقاله انواع املای فارسی در دوره ابتدایی (املا سخت) برای انجام در خانه و مدرسه، و نکته‌های دیگری از آموزش دیکته کلاس اول تا ششم دبستان بیـان می‌شـود.
27 نوع املا در ابتدایی
۱. املای مشورتی:
در مواقعی که شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، می‌توان در هنگام دیکته، دانش‌آموز ضعیف را کنار دانش‌آموز قوی نشاند تا بعضی از لغات را که برایش مشکل است، با مشورت بنویسد. در نتیجه دانش‌آموز ضعیف، هم آن لغت را به خوبی به ذهن می‌سپارد و هم با افت درست نویسی به طور مکرر مواجه نمی‌شود. البته این روش نباید به طور مکرر یا همیشگی باشد.
۲. املای ویرایشی:
در هنگام تصحیح کردن املا، معلم شکل صحیح لغات را نمی‌نویسد تا دانش‌آموزان خودشان شکل درست لغات را از کتاب پیدا کنند و بعد ما به آن املا بازخورد می‌دهیم. یعنی، ابتدا دور کلمات اشتباه خط می‌کشیم و صحیح آن را بچه‌ها می‌نویسند و ما به صحیح نوشتن آنها بازخورد می‌دهیم.
۳. املای کل خوانی:
معلم بهتر است متن دیکته را قبل از املا برای بچه‌ها بخواند، ولی بچه‌ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند. بعد از املا هم باید متن مجدداً خوانده شود، یعنی در هر املا، کل متن باید سه بار خوانده شود.
مطالب مرتبط: هم خانواده کلمات فارسی تمام پایه‌های دوره‌ی ابتدایی
۴. املای هوایی:
می‌توان دیکته را به صورت شفاهی خواند و بچه‌ها لغات مهم آن را در هوا انگشت نویسی کنند.
۵. املای لمسی – حدسی:
نوع دیگر املا، بازی و املا است بدین صورت که شاگرد پشت سری، کلمات را با انگشت روی پشت فرد جلویی می نویسد تا شاگرد جلویی از روش حرکت انگشت فرد عقبی بتواند لغات را حدس بزند و بنویسد.
۶. املای روزنامه ای:
بچه‌ها می بایست روزنامه با خود به کلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یک بند املا برای ما درست کنند و بر روی ورقه بچسبانند. این روش می‌تواند به صورت گروهی هم انجام گیرد.
مطالب مرتبط: کلمات مخالف یا متضاد فارسی درس به درس پایه ابتدایی
۷. املای تکمیلی:
می‌توان املای را بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص تایپ کرده و به دانش‌آموزان داد تا آنها در جای مناسب نقطه بگذارند و یا تشدید قرار دهند یا لغات ناقص را کامل کنند.
۸. املای غلط یابی:
می‌توان دیکته را به صورت لغات صحیح و غلط در کنار هم قرار داد تا بچه‌ها کلمه غلط را خط بزنند.
۹. املای تصویری:
بدین صورت که چندین شکل را به دانش‌آموزان بدهیم تا آنها املای صحیح نام آن شکل ها را بنویسند.
مطالب مرتبط: کلمات مترادف و هم معنی فارسی تمام پایه‌های دوره‌ی ابتدایی
۱۰. املای گروهی:
به این شکل که بچه‌ها را به گروههای ۵ یا ۶ نفره تقسیم می‌کنیم و در هر گروه، هر خط را یک نفر از گروه می‌نویسد و در انتها بازخورد گروهی می‌دهیم و آن املا در پوشه ی کار گروه‌ها قرار می‌گیرد.
۱۱. املای انتخابی:
هر گروه یک متن املا با کمک تمام اعضای گروه خود می‌نویسد و ما املای همه گروه‌ها را جمع‌آوری کرده و می‌خوانیم و سپس یا بهترین متن را به کل کلاس، دیکته می‌گوییم و یا از هر گروه یک پاراگراف انتخاب کرده و دیکته تلفیقی تهیه کرده و به کل کلاس، دیکته می‌گوییم.
۱۲. املای گروه به گروه:
بچه‌ها را گروه‌بندی می‌کنیم و سپس هر گروه متن دیکته‌ای را می‌نویسد و برای گروه دیگر می‌خواند تا آن گروه بنویسند.
13. املای متن نویسی:
بچه‌ها به گروههای ۵ یا ۶ نفره تقسیم می‌شوند. ۱۰ کلمه ی مهم از درس انتخاب می‌کنیم و از بچه‌ها در گروه‌ها می‌خواهیم که هر کدام جمله‌ای را در ارتباط با درس بنویسند و از کلمات مهم مورد نظر استفاده کنند و هر گروه جملات خود را کنار هم گذاشته و یک متن کوتاه و زیبا بسازد.
۱۴. املای تقویت حافظه:
بدین صورت که معلم متنی را روی تابلو می‌نویسد. بعد متن را برای دانش‌آموزان می‌خواند و سپس روی نوشته‌هایش روی تابلو پرده می‌کشد و بچه‌ها باید هر آنچه از متن فهمیده‌اند را بنویسند. سپس معلم پرده را از روی نوشته ها برمی‌دارد و بچه‌ها متن خود را با متن تابلو مقایسه کرده و به خود بازخورد می‌دهند.
۱۵. املای آینه‌ای:
می‌تواند استفاده از آینه باشد بدین صورت که کلمات را بر عکس روی تابلو بنویسیم و بچه‌ها با نگاه کردن به آینه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند.
۱۶. املای آبکی:
استفاده از آب و محیط حیاط مدرسه است. بدین ترتیب که بچه‌ها به صورت انفرادی و یا گروهی با خود آب‌پاش به مدرسه می‌آورند و با آب، دیکته را روی زمین می‌نویسند و گروهی نوشته‌های خود را تصحیح کنند.
۱۷. املای لاک پشتی:
در این روش روی کاغذ چندتا تصویر لاک پشت هست به عنوان مثال در یک قسمت لاکش صدای ش را می نویسیم و از دانش آموزان می خواهیم کلماتی که در درس صدای ش دارند پیدا کنند و در قسمت های خالی لاک پشت بنویسند. یا حتی کلمه ای را می نویسیم و از بچه ها می خواهیم همخانواده ی آنها را پیدا کنند و در جاهای خالی بنویسند.
18. املای تقریری:
معلم از روی متن می خواند و بچه ها می نویسند .
19. املای مشارکتی:
– مقداری در خانه انجام می شود مثلا مادر در خانه به بچه املا بگوید و بر عکس
– تعدادی از بچه های هم گروه را را پای تابلو بیاوریم و هر قسمت را یک نفر بنویسد.
20. املای سفره ای:
سفره ی ساده یا جلد پلاستیکی به کلاس بیاورند جلوی بچه ها گذاشته شود و بعد با ماژیک روی آن کلمه ها را بنویسند. این روش در کلاس خود من در طول سالیان گذشته، امتحان گردیده و نتیجه ی مثبتی را به همراه داشته است که پیشنهاد می شود همکاران محترم استفاده کنند.
21. املای کارتی یا جدولی:
به هر گروهی کلمات متفاوت می دهیم که دارای ارزش املایی هستند، یکبار به صورت افقی جمله بسازند و یکبار به صورت عمودی و از آن جمله های ساخته شده املاء بنویسند. از جداول رنگی و کارتهای رنگی هم می توان استفاده کرد.
مثل :کلمات متفاوت و مخالف را در جدول قرار بده و جمله بساز.
معلم جملات را روی کارتهای مختلف می نویسد. در هم می ریزد و از دانش آموز می خواهد که آنها را مرتب کند و جمله بسازد.
22. املای یاران در یادگیری:
هر فردی املاء را به صورت فردی مطالعه کند. کتاب را ببندد ۵ دقیقه فرصت بدهیم تا کلمات مشکل درس را لیست کند. بعد در یک گروه، هر یک از اعضا کلمات مشکل را برای هم بخوانند. در مرحله بعد گروههای متفاوت ، کلمات خود را با هم مقایسه کنند. سپس یک نفر در جلوی کلاس می ایستد و بچه ها کلمات را کنترل می کنند. بدین ترتیب همه کلاس یک لیست کامل دارند. در حین تکمیل لیست باید توجه کرد که در کلمات غلط املایی دیده نمی شود. در پایان به گروه نمره داده می شود نه به فرد.
23. املای تجسسی:
این نوع املا که به املای تجسسی معروف است برای حروف ۴ شکلی در پایه اول به کار می رود. نظیر صداهای ( ه – اِ – ﻋ – ﻏ ) که معلم در متن مورد نظر کلمات حاوی این صداها را گنجانده و دانش آموز صدای مورد نظر را پیدا نموده و در خانه های مربوطه می نویسد.
24. املای خوشه ای:
املای خوشه ای بدین ترتیب است که معلم یک کلمه را پای تابلو نوشته و از بچه ها می خواهد که کلمات مرتبط به آن را بنویسند و یا اینکه دانش آموز کتاب را باز کرده و از درس مورد نظر یک کلمه به اختیار انتخاب می کنند. سپس باید با صدای آخر کلمه دوکلمۀ جدید پیدا کنند و این کار را تا جایی که امکان دارد ادامه دهند. هر جا کلمه ی جدیدی پیدا نکردند همان جا خوشۀ کلمات را تمام می کنند و یک کلمه جدید می نویسند.
مطالب مرتبط: دانلود رایگان کاربرگ املای خوشه ای
25. املای بی صدا:
سبب تقویت هوش دیداری دانش آموزان می گردد. بچه ها باید ابتدا خوب به لب ها و حرکات صورت نگاه کنند سپس کلمه یا جمله ی ادا شده توسط آموزگار را بنویسند.در حقیقت معلم مانند کسی است که برای افراد ناشنوا املاء می گوید.
البته بهتر است معلم همان طور که بی صدا املا می گوید در فضا نیز با انگشتان دست بنویسد تا بچه ها با نگاه به آن کلمه ها را یادداشت نمایند
26. بازی املایی (نصف دیگرم کجاست):
این فعالیت به صورت فردی یا گروهی انجام می گیرد . معلم جمله ای را انتخاب می کند به آن را کلمه کلمه روی کارت می نویسد و بین گروه ها تقسیم می کند سپس جمله را روی تابلو می نویسد و از هر گروه می خواهد کارت مربوط به جمله را روی تابلو نصب کند هر گروهی که سریع تر انجام دهد برنده می شود .
27. بازی با کلمات (املا نویسی با بازی):
کلمات جدید درس را روی مقوایی نوشته شود و در طرف دیگر مقوا کلمات هم معنی، مخالف یا هم خانواده درج شود از این کارت ها برای بازی های گروهی یا فردی، تقویت سرعت خواندن در کلمات، کامل کردن جمله، ساختن جمله، شمردن کلمه در جمله و تمرین و تکرار کلمه استفاده می شود.
27 نوع املا در ابتدایی
شیوه های آموزش انواع املای خلاقانه پایه ابتدایی
نکاتی که در آموزش املا باید به آنها توجه کرد:
1. پیش از هر چیز، آموزگار باید مطمئن باشد که دانش‌آموزان نام حروف الفبا و نشانه‌ها را به‌خوبی می‌دانند و آنها را در واژه‌های مختلف تشخیص می‌دهند. به‌بیان‌دیگر، می‌توانند نوشته‌ها را رمزگشایی و معنا و مفهوم آنها را درک کنند.
2. چون در املا تبدیل گفتار به نوشتار صورت می‌گیرد و در واقع دانش‌آموزان رمزها و نشانه‌های صوتی را به نشانه‌ها و رمزهای تصویری (حروف الفبا) تبدیل می‌کنند، آموزگار باید مطمئن باشد که دانش‌آموزان نکات زیر را هنگام نوشتن رعایت می‌کنند:
الف) صداها و کلمات را خوب می‌شنوند (تشخیص دقیق صورت آوایی کلمه و ادراک آن انجام می‌گیرد).
ب) نشانه‌های برابر با آواها را خوب تشخیص می‌دهند (از توانایی یادآوری و مجسم ساختن تصویر نشانه‌ها و کلمه‌ها (صورت نوشتاری آن) برخوردارند و واژه‌ی صحیح را در ذهن بازشناسی می‌کنند).
پ) آنها را درست می‌نویسند (نوشتن درست حروف سازنده‌ی کلمه، ترکیب و توالی مناسب آنها و بازنویسی درست کلمه انجام می‌گیرد).
هرکدام از این فرایندها با یکی از فرایندهای ذهنی ارتباط مستقیم دارد:
الف) ادراک کلمه← در پیوند با حافظه‌ی شنیداری و تمیز شنیداری
ب) بازشناسی کلمه ← در پیوند با حافظه‌ی دیداری:
– یادآوری شکل صحیح تک تک حروف
– ترتیب حروف (حافظه ی توالی دیداری)
پ) بازنویسی کلمه ← در پیوند با حافظه‌ی حرکتی
3. آموزش املا از کلماتی شروع شود که بیشتر موردنیاز، کاربرد و علاقه‌ی فراگیرندگان است و در گفتار و نوشتار روزانه به کار برده می‌شوند. به‌ویژه در پایه‌ی اول ابتدایی از دیکته کردن کلمات ناآشنا، غیر رایج و دور از علاقه‌ی فراگیرندگان پرهیز شود.
متأسفانه گاه با عنوان کلمات خارج از کتاب، و با هدف افزایش گنجینه‌ی واژگان دانش‌آموز و تقویت مهارت املانویسی، شاهدیم که کلمه‌های نامأنوس، غیررایج و خارج از واژگان پایه‌ی دانش‌آموزان به آنها دیکته می‌شود.
٤. باید از نقش بستن صورت نادرست کلمات در ذهن دانش‌آموزان جلوگیری کرد. بنابراین، از ارائه‌ی صورت نادرست کلمه‌ها در نوشته‌های کلاسی و املا پرهیز شود.
باید توجه داشت که درس املا تنها به گفتن املا و تصحیح آن خلاصه نمی‌شود و تنها نباید به «وجه آزمونی» آن توجه کرد، بلکه باید نخست به «وجه آموزشی املا» و آموزش درست‌نویسی کلمه‌ها و جمله‌ها پرداخت و آنگاه درصدد ارزشیابی از چگونگی نوشتن برآمد.
روش های ارزشیابی درس املای فارسی
عموماً تصحیح املای دانش آموزان به دو صورت انجام می گیرد.
1.تصحیح فردی 2. تصحیح جمعی
1) تصحیح فردی : معلّم دفتر دیکته ها را جمع می کند و املای دانش آموزان را خود تصحیح می کند و اظهار نظر می نماید تا آنجا که ممکن باید کوشش کند که تصحیح املا در حضورِ خودِ دانش آموز باشد
{1.تصحیح در حضور دانش آموز 2. تصحیح در غیاب دانش آموز}
2) تصحیح جمعی: این روش وقتی است که یکی از دانش آموزان متن یا لغت های مشکل را روی تخته کلاسی می نویسد و دیگران از روی نوشته ی و به تصحیح دیکته ی خود می پردازند.{1.به وسیله تعویض دفترها 2. از روی کتاب یا تخته 3. هر جمله بعد از قرائت}.
املای ابتکاری فارسی و غلط های املائی
غلط های املایی دانش آموزان را به ترتیب فراوانی می توان به غلط های املایی آموزشی، مربوط به بی دقتی، ضعف حافظه دیداری، نارسا نویسی و سمعی تقسیم کرد:
غلط های املایی آموزشی: این نوع غلط های املایی از یادگیری نادرست نگارش کلمات خاص که حالت استثنایی دارند و یا فقدان یادگیری اصول و قواعد نگارش ناشی می شود.
مواردی مثل: «اُ »استثنا -ِ ربط و ﻪ ، الف مقصوره تنوین واو معد له های غیرملفوظ ، اتصال وانفصال.
استثناهایی در زبان فارسی وجوددارد که یادگیری آنها برای دانش آموزان ویاددهی آن به وسیله معلم بسیار مشکل وپیچیده است؛ زیرا دانش آموز پایه اول نمی داند که چرا کلمه ی خواب را به این صورت می نویسند و به صورت خاب تلفظ می کنند یا کلمه اتفاقا”را باید به این صورت نوشت ولی به صورت (اتفاقن) تلفظ کرد و در کلمه موسی این حرف (ی) صدای آ دارد و به شکل آ نوشته نمی شود.
غلط های املایی مربوط به بی دقتی:
این نوع غلط املایی مربوط به سرکج، دندانه، نقطه، تشدید و علامت مداست.
زمانی که دریک کلمه هم دندانه زیاد و هم تعداد نقطه زیاد باهم باشند؟ پیچیدگی آن چندین برابر می شود. برای مثال کلمه (نشستند) که دانش آموز هم باید تعداد نقطه ها را به درستی بگذارد و هم مراقب باشد که دندانه آن کم یا زیاد نشود.
همچنین نقطه ها با کم و زیاد شدن و یا بالا و پایین شدن به حرف دیگری تبدیل می شوند برای مثال کلمه (ناب) به کلمه (تاب) تبدیل و یا کلمه (خدا) با پایین شدن نقطه به کلمه (جدا) تبدیل و یا کلمه (گاری) باحذف سرکج به کلمه (کاری) و برعکس تبدیل می شود.
غلط های املایی مربوط به ضعف حافظه ی دیداری:
این نوع غلط های املایی به حروفی مربوط می شوند که صدای آنها درفارسی یکسان است اما شکل نوشتاری متفاوتی دارند این حروف عبارتند از:
1-ص ث س 2-غ ق 3- ز ظ ض ذ 4- ع ا ء 5-ح ه 6-ت ط . برای مثال کلمه (طناب) و کلمه (تاب) که هر دو در اولین صدا (ت) دارند.
این نوع مشکل املایی (حافظه دیداری) ناشی از همخوان نبودن حروف و صداهای فارسی است یعنی در زبان فارسی برای یک حرف یک صدا وجود ندارد و این ناهمخوانی و تعداد انتخاب یک حرف در کلمه از مشکلات املایی است که دانش آموز با آن مواجه اند.
برای مثال کلمه اسیر را می توان به چندصورت نوشت :
اسیر ٔ—-عسیر
اصیر——عصیر
اثیر——-عثیر
برای دانش آموزان چندان قابل فهم و پذیرفتن نیست که چرا در یک کلمه باید با (س) و در کلمه دیگر همین صدا را با (ث) و در یک کلمه دیگر با (ص) بنویسند. این موارد یادگیری و به خاطر سپاری (حافظه ی دیداری) کلمه را با دشواری هایی همراه می کند و این مشکل وقتی مضاعف می شود که شناسه های حرفی هم به آن اضافه می شود یعنی ما در زبان فارسی حروف را در اول کلمه، وسط کلمه و در آخر کلمه به شکل های متفاوت می نویسیم.
مانند (ع) خود به چهارشکل ( ﻋ ﻌ ﻊ ع ). با در نظر گرفتن این شناسه های حرفی و حروف متفاوت در مقابل یک صدا گاهی انتخاب های یک کلمه به بیش از 15 مورد می رسد که دانش آموز در نوشتن کلمه باید این انتخاب ها را به درستی انجام دهد و آن کلمه را صحیح بنویسد. از این رو صحیح نوشتن یک کلمه برای نوآموزان بسیار مشکل و پیچیده است. برای حل این مشکل باید برای هر صدا یک حرف خاص در نظر گرفته شود و آن حرف نیز تنها به یک شناسه نوشته شود.
غلط های املایی مربوط به نارسا نویسی :
این نوع غلط املایی به زاویه دار و کج نویسی بیش از اندازه مربوط می شود. از جمله دلایل آن آموزش های ضعیف و یا نادرست به ویژه در پایه ی اول ابتدایی است مواردی نادرست بودن زاویه در هنگام نوشتن، کم بودن فاصله انگشتانی که مداد را گرفته اند تا نوک مداد و یا بی توجهی معلم و دانش آموز به تکالیف نوشته شده در پایه های پایین تر تحصیلی است.
غلط های املایی سمعی :
این نوع غلط های املایی مربوط به تغییر صدای کلمه به صدای مشابه آن است مثل نوشتن پهلوان به جای قهرمان .
این نوع غلط املایی ممکن است بر اثر قرائت نا صحیح متن به وسیله معلم و یا مشکلات شنوایی دانش آموز صورت گیرد. بدین سبب که حساسیت شنوایی دانش آموز خیلی زیاد نباشد. از این رو ، دانش آموز صداهایی را که از نظر مخرج حرفی (واج) نزدیک به هم هستند نمی تواند درست تشخیص دهد. بنابراین یک صدای نزدیک آن در کلمه جایگزین می شود. این نوع غلط های املایی در مقایسه با سایر غلط های املایی فراوانی کم تری دارد که توصیه می شود معلمان با صدای رسا و بلند متن املا را برای دانش آموزان بخوانند تا این نوع مشکل املایی به حداقل کاهش یابد.
نحوه غلط گیری املا و تقویت املانویسی
بهتر است زیر کلماتی که غلط و یا دارای اِشکال هستند خط کشیده شود. و سپس شکل صحیح آن را در بالا و یا پایین آن کلمه باید نوشت و برای رفع مشکل به وجود آمده (غلط نوشتن شان) راهنمایی و ارشادات لازم از سوی معلّم به فراگیر تاکید شود.
ـ پس از پایان هر دیکته فقط نوشتن شکل صحیح غلط های املایی برای رفع اشکال کافی نیست! بلکه باید معلّم قاعده ی نوشتن و معنای کلمه را دوباره متذکر شود تا دانش آموز به خاطر بسپارد.
مثال: «حیاتِ دبستان» ، «حیاط دبستان» ده بار بنویس!، این روش درست و منطقی نیست!!
ـ معلّم باید توضیح بدهد که این «حیات» به معنی زندگی است و «حیاط» به معنای محوطه است.
ـ به منظور وسیع کردن اطلاعات لغوی دانش آموزان و تسهیل در فهم لغات مشکل، معلّم باید از لغات هم خانواده و هم گروه، مشتقّات و مترادفات واژه ها و کلمات متضاد نیز استفاده نماید و تمرینات بیشتری به دانش آموزان بدهد (مخصوصاً در موارد فراغت کلیدی دروس)
ـ هر آموزگاری در درجه اوّل باید مطمئن باشد که هر یک از شاگردانش نام حروف الفبا (نشانه ها) و صداهای هر یک را به خوبی می دانند. با ترکیب از صامت ها با مصوّت ها می توانند، بخش سازند، کلمه درست کنند، بنویسند و جمله سازی کند و نهایتاً دیکته نوشته و انشا بنویسند و بالعکس قادر باشند و هر کلمه را تجزیه، بخش و کشیدنِ صداهای آن را بنماید.
ـ ابتدا آموزش املا با آموزش صوتی همراه است ولی شاگرد رفته رفته باید به مرحله ای برسد که کل کلمه ملکه ذهن او گردد.
ـ معمولاً یادگیری هر کلمه از سه راه، سمعی، بصری و حرکتی صورت می گیرد.
در تعلیم املا لازم است دانش آموز تلفّظ کلمه را درست بشنود {از چه کسی بشنود؟جواب:از معلّم}، شکل آن را ببیند و با حرکات دست {حرکت فلش} آن را بنویسد در نتیجه کلماتی را ک قبلاً شاگرد نشنیده و ندیده و برای نوشتن آن قبلاً تمرین نکرده است، نباید به وا دیکته گفت.
*ـ طرح درس املا (آماده سازی متن دیکته) شامل چه مراحلی است؟
درس املا هم مانند سایر دروس به طرح درس احتیاج دارد.
مراحل طرح درس به ترتیب عبارتند از :
1ـ تهیّه ی متن دیکته (املا)
2ـ آماده سازی کلاس
3ـ قرائت متن دیکته (قبل نوشتن.حین نوشتن و بعد از نوشتن)
4ـ تصحیح املای دانش آموزان
5 ـ بیان تذکرات و ارشادات
6 ـ بررسی پاکنویس ها
ـ در هنگام خواندن، معلّم باید توجّه شاگردان را به املای کلماتی که دارای ویژگی خاصی هستند، جلب کند، کلمات مشکل را توضیح دهد و کلمات هم خانواده ی لغات درس را با کمک شاگردان پیدا کند تا دامنه ی لغاتی که کودکان و املای آنها را می آموزند وسعت پیدا کنند.
مثال: «روز» = امروز ـ دیروز ـ پریروز ـ هر روز(در کلاسهای سوم ـ چهارم ـ پنجم کاربُرد دارد)
توجّه: هیچ وقت نباید کلماتی را که نوآموزان قبلاً آنها را نشنیده، ندیده ـ تمرین نکرده در خواندن و نوشتن را ندیده و نشنیده را به آنها دیکته گفت.
*ـ دیکته بایستی حول سه محور؟ جواب: شمعی، بصری و حرکتی باشد.
لطفا نظرات ارزشمند خود را در انتهای این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.